MEHNAT TA'TILLARI TARTIBI

-Yillik mehnat ta`tilining davomiyligi qancha?

D. SOATOVA,

Sharof Rashidov tumani

Savolga shahar adliya bo‘limi boshlig‘i Musaxon Asatullayev javob beradi: 

-Yillik asosiy eng kam mehnat ta`tilining davomiyligi 21 kalendar kunni (eski Mehnat kodeksida 15 ish kuni edi) tashkil etadi. Beriladigan ta`tilning davomiyligi ushbu muddatdan kam bo‘lmasligi kerak.

***

- Qanday xodimlarga uzaytirilgan yoki qo‘shimcha ta`tillar beriladi?

T. OMONOVA,

Jizzax shahri

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM boshlig‘i Faxriddin Atabayev javob beradi:

- Quyidagi toifadagi xodimlarga yoshi va sog‘lig‘ining holatiga qarab, asosiy uzaytirilgan ta`til beriladi:

1) 18 yoshgacha bo‘lgan shaxslarga - 30 kalendar kun;

2) I va II guruh nogironligi bo‘lgan xodimlarga - 30 kalendar kun.

3) davlat organlari xodimlariga - 27 kalendar kun.

Shuningdek, boshqa toifa xodimilarga ham ularning mehnat vazifalari o‘ziga xosligidan kelib chiqib, uzaytirilgan ta`tillar beriladi.

Jamoa shartnomasi va kelishuvlari, shuningdek, ichki hujjatlar va mehnat shartnomasi bilan ko‘paytirilgan muddatlar belgilanishi mumkin.

Mehnat sharoitlari noqulay ishlarda band bo‘lgan, noqulay tabiiy-iqlim sharoitlarida ish bajarayotgan yoki bitta tashkilotda yoki tarmoqda ko‘p yillik ish stajiga ega bo‘lgan xodimlarga qo‘shimcha ta`tillar beriladi.

Xususan, xodimga u bitta tashkilotda yoki tarmoqda ishlagan har 5 yil uchun ta`tilga 2 kalendar kun qo‘shiladi. Ammo qo‘shiladigan kunlar soni 8 kalendar kundan oshib ketmasligi kerak.

***

- Yillik mehnat ta`tili necha kun bo‘lishi qanday hisoblanadi?

G. DAMANOVA,

Jizzax shahri

Savolga shahar adliya bo‘limi bosh maslahatchisi Azamat Umirov javob beradi:

- Ta`tillar avvalgidek ish kunlarida emas, balki kalendar kunlarida hisoblab chiqariladi. Bu ta`til muddatini hisoblashda dam olish kunlari, shu jumladan, yakshanba kunlari ham kiritilishini anglatadi.

Ta`til davriga to‘g‘ri keladigan ishlanmaydigan bayram kunlari esa uning davomiyligini aniqlashda hisobga olinmaydi (mehnat qonunchiligi bo‘yicha 9 ta ishlanmaydigan bayram kunlari bor).

***

- Yangi ishga kirgan xodim qancha muddatdan keyin mehnat ta`tili olishi mumkin?

I. JAMOLOV,

Jizzax shahri

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Nargiza Fayziyeva javob beradi: 

- Xodim ishga kirgandan so‘ng 6 oy o‘tib, yillik mehnat ta`tiliga chiqishi mumkin. Ish beruvchi bilan kelishuvga ko‘ra bu muddat o‘tmasdan ham beriladi.

Quyidagi xodimlarga ularning xohishiga ko‘ra 6 oy o‘tguniga qadar mehnat ta`tili beriladi:

1) ayollar - homiladorlik va tug‘ish ta`tilidan oldin yoki undan keyin;

2)14 yoshga to‘lmagan bitta yoki undan ortiq bolani (o‘n olti yoshga to‘lmagan nogironligi bo‘lgan bolani) tarbiyalayotgan shaxslar;

3) 18 yoshdan kichik bo‘lgan shaxslar;

4) rezervga bo‘shatilganidan keyin 3 oydan kechiktirmay ishga kirgan, muddatli harbiy xizmatni o‘tagan sobiq harbiy xizmatchilar;

5) 1941 - 1945 yillardagi urush qatnashchilari va imtiyozlari bo‘yicha ularga tenglashtirilgan shaxslar;

6) I va II guruh nogironligi bo‘lgan xodimlar;

7) ishdan ajralmay o‘qiyotganlar, agar ular ta`tilni imtihon, sinov topshirish, bitiruv malakaviy ishlarini, magistrlik dissertatsiyalarini, kurs, laboratoriya ishlarini va boshqa o‘quv ishlarini bajarish vaqtiga to‘g‘rilab olishni xohlasa.

Bunday imtiyoz jamoa kelishuvi va shartnomasida yoki ichki hujjatlarda belgilangan boshqa xodimlarga ham beriladi.

***

- Ikkinchi va keyingi ish yillari uchun yillik mehnat ta`tilini berish tartibi qanday?

O. ChORIYEV,

Do‘stlik tumani

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Doniyor Nizamov javob beradi: 

- Ikkinchi va keyingi ish yillari uchun ta`til ish beruvchi va xodim uchun majburiy ta`tillar jadvali asosida beriladi. Bunday jadvalni yil boshlanguncha ish beruvchi kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishuvga ko‘ra tasdiqlaydi. Ushbu jadval keyinchalik xodim roziligi bilan o‘zgartirilishi mumkin.

Xodim ta`til beriladigan vaqt to‘g‘risida ta`til boshlanishidan kamida 15 kun oldin xabardor qilinishi kerak. 8 toifa xodimga mehnat ta`tilini o‘ziga qulay vaqtda tanlash imkoniyati beriladi.

Ishlaydigan erkaklarga ta`til ularning xohishiga ko‘ra xotinining homiladorlik va tug‘ish ta`tili davrida beriladi.

***

- Qanday hollarda yillik mehnat ta`tilini uzaytirish yoki boshqa muddatga ko‘chirish mumkin?

P. HASANOV,

Baxmal tumani

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Abdulaziz Rahmatov javob beradi: 

- Xodimlar quyidagi hollarda ta`tilni uzaytirish yoki boshqa muddatga ko‘chirish huquqiga ega:

1) vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik davrida;

2) homiladorlik va tug‘ish ta`tilining muddati boshlanganda;

3) ta`til o‘quv ta`tiliga to‘g‘ri kelib qolganda;

4) davlat yoki jamoat majburiyatlarini bajarayotganda, agar bunday majburiyatlarni bajarish uchun ishdan ozod etilish kerak bo‘lsa;

5) jamoa kelishuvlari yoki shartnomasida nazarda tutilgan boshqa hollarda.

Xodim ta`tildan foydalanishga to‘sqinlik qiladigan sabablar to‘g‘risida ish beruvchiga yozma xabar berishi kerak.

***

- Yillik mehnat ta`tilining bir qismini keyingi ish yiliga ko‘chirish yoki qismlarga bo‘lish mumkinmi?

H. ASADOVA,

Jizzax shahri

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Alimjon Arakulov javob beradi: 

- Mehnat ta`tili har yili, ushbu ta`til berilayotgan ish yili tugaguncha beriladi.

Ishlab chiqarish zaruratiga ko‘ra ta`tilni to‘liq berish imkoni bo‘lmasa, xodimning roziligi bilan ta`tilning 14 kalendar kundan ortiq qismi keyingi ish yiliga ko‘chiriladi.

18 yoshga to‘lmagan xodimlarga, nogironligi bo‘lgan xodimlarga har yilgi mehnat ta`tilini, shuningdek, qo‘shimcha ta`tillarni bermaslik taqiqlanadi.

Xodim va ish beruvchi o‘rtasidagi kelishuv bilan ta`til qismlarga bo‘linishi mumkin. Bunda ta`tilning hech bo‘lmaganda bir qismi 14 kalendar kundan kam bo‘lmasligi kerak.

***

- Xodimni yillik mehnat ta`tilidan chaqirib olish mumkinmi?

U. ODILOV,

Zomin tumani

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Abror Mamatov javob beradi:

- Ish beruvchi istalgan vaqtda xodimni ishga chaqirib olishi mumkin. Faqat bunda zaruriy shart - xodimning roziligi. Bunday holatda ta`tilning foydalanilmay qolgan qismi shu yilning boshqa qismiga yoki keyingi yilga ko‘chiriladi.

18 yoshga to‘lmagan xodimlarni, homilador ayollarni va mehnat sharoitlari o‘ta zararli va o‘ta og‘ir ishlarda band bo‘lgan xodimlarni chaqirib olish mumkin emas.

***

- Yillik mehnat ta`tilini pulli kompensatsiya bilan almashtirishga yo‘l qo‘yiladimi?

V. SAFAROVA,

Jizzax shahri

Savolga shahar adliya bo‘limi YUXKM bosh yuriskonsulti Mahfuza Yoqubjonova javob beradi:

- Mehnat shartnomasi bekor qilinganda xodimga barcha foydalanilmagan mehnat ta`tillari uchun kompensatsiya to‘lanadi.

18 yoshga to‘lmagan xodimlar, I yoki II guruh nogironligi bo‘lgan xodimlarga beriladigan ijtimoiy ta`tillarning barcha turlaridan, har yilgi uzaytirilgan asosiy mehnat ta`tillaridan, shuningdek, qo‘shimcha ta`tillardan foydalanilishi shart. Shu sababdan mehnat davrida ularni pulli kompensatsiya bilan almashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi.