ОДАМ САВДОСИ — ИНСОНИЯТГА ҚАРШИ ЖИНОЯТ

Кириш

Бугунги кунда глобал муаммолардан бири бўлган одам савдоси дунё ҳамжамиятини жиддий хавотирга солмоқда. Одам савдоси — бу инсонларни алдаш, зўравонлик ёки мажбурлаш орқали улардан фойдаланиш мақсадида сотиш, сотиб олиш, ташиш ёки қабул қилиш жараёнидир. Ушбу жиноят тури инсон ҳуқуқларига, қадр-қимматига ва эркинлигига қарши йўналтирилган қўпол ҳаракат ҳисобланади.

Одам савдосининг турлари

Одам савдоси турлича кўринишларда намоён бўлади, жумладан:

- Мажбурий меҳнатга жалб қилиш;

- Жинсий эксплуатация;

- Болаларни ноқонуний асраб олиш;

- Аъзоларни ноқонуний ечиб олиш;

- Қарздорликка ботириш ва мажбурий хизматга жалб этиш.

Кўпинча бу жиноят қурбонлари аёллар, болалар ва меҳнат мигрантлари бўлади.

Одам савдосининг сабаблари

Одам савдоси кенг тарқалишига турли омиллар таъсир қилади:

- Ишсизлик ва иқтисодий ночорлик;

- Аҳолининг ҳуқуқий саводхонлигининг пастлиги;

- Маълумот етишмаслиги ва алданувчанлик;

- Қонун устуворлигининг камлиги;

- Интернет орқали фирибгарлик йўллари ортиб бориши.

Оқибатлари

Одам савдоси нафақат қурбонлар, балки бутун жамият учун жиддий оқибатларга олиб келади:

- Инсоннинг қадр-қиммати ва эркинлиги тапталади;

- Психологик ва жисмоний азоблар юзага келади;

- Жамиятда ҳуқуқбузарлик ва жиноятчилик кучаяди;

- Давлатнинг халқаро нуфузига салбий таъсир кўрсатилади.

Одам савдосига қарши кураш чоралари

Одам савдосининг олдини олиш ва унга қарши курашиш учун қуйидаги чоралар муҳим ҳисобланади:

- Аҳолини хабардор қилиш ва ҳуқуқий маданиятини ошириш;

- Қонунчиликни такомиллаштириш ва уни қатъий амалга ошириш;

- Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар фаолиятини кучайтириш;

- Қурбонларга психологик ва моддий ёрдам кўрсатиш;

- Халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликда ишлар олиб бориш.

Хулоса

Одам савдоси — бу инсониятга қарши йўналтирилган жиддий жиноят бўлиб, унга қарши курашиш ҳар бир давлат ва фуқаронинг бурчидир. Ҳар бир инсон ўз ҳуқуқини билиши, алданмаслик ва ўзини ҳимоя қилишни ўрганиши керак. Фақатгина жамиятда ҳуқуқий маданият ва жавобгарлик ҳисси юксак бўлгандагина бундай жиноятларга барҳам бериш мумкин.

Жамиля Халимова,

фуқаролик ишлари бўйича

Жиззах туманлараро суди судьяси